1. Prawo pracy i prawa/obowiązki

Szwajcarskie prawo pracy jest uregulowane w Kodeksie zobowiązań (OR). Określa ono minimalne standardy dla umów o pracę, okresów wypowiedzenia, czasu pracy itd. W wielu branżach istnieją dodatkowo układy zbiorowe pracy (GAV), które gwarantują lepsze warunki.

Prawa pracowników:

  • Wypłata wynagrodzenia (punktualnie i prawidłowo)
  • Urlop: minimum 4 tygodnie rocznie (młodzież: 5 tygodni)
  • Urlop macierzyński: 14 tygodni po porodzie (płatny)
  • Ochrona przed wypowiedzeniem w określonych sytuacjach (np. choroba, ciąża)
  • Bezpieczne warunki pracy

Obowiązki pracowników:

  • Sumienne wykonywanie pracy
  • Przestrzeganie poleceń pracodawcy
  • Obowiązek zachowania poufności (np. w przypadku danych wrażliwych)
  • Unikanie szkód

2. Umowy o pracę i system wynagrodzeń

Rodzaje umów o pracę:

  • Na czas nieokreślony (standard)
  • Na czas określony (np. prace projektowe)
  • Praca w niepełnym wymiarze / pomoc dorywcza / praca tymczasowa
  • Umowa o naukę zawodu / umowa o staż
  • Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie i zawierać następujące punkty:
  • Stanowisko i wymiar pracy (np. 100 %)
  • Wynagrodzenie i świadczenia dodatkowe (np. 13. pensja)
  • Czas pracy, prawo do urlopu, okres wypowiedzenia

System wynagrodzeń:

  • Wynagrodzenie brutto: przed potrąceniami
  • Wynagrodzenie netto: po potrąceniu (podatki, ubezpieczenia)
  • Często wypłacana jest 13. pensja (dobrowolna, ale powszechna)
  • Przejrzystość wynagrodzeń: brak ustawowych płac minimalnych (z wyjątkiem GAV lub niektórych kantonów)

3. Ubezpieczenia społeczne

Obowiązkowe ubezpieczenia:

  • AHV (ubezpieczenie emerytalne i rentowe)
    Emerytury dla osób starszych i osób pozostających przy życiu
  • IV (ubezpieczenie inwalidzkie)
    Wsparcie w przypadku niezdolności do pracy
  • ALV (ubezpieczenie od bezrobocia)
    Prawo do zasiłku dla bezrobotnych w przypadku utraty pracy
  • BVG (fundusz emerytalny)
    Emerytura zawodowa od określonego poziomu dochodu
  • UVG (ubezpieczenie od wypadków)
    Wypadki przy pracy (obowiązkowe dla wszystkich), wypadki poza pracą (od 8 h/tydzień)
  • KTG (ubezpieczenie dziennego świadczenia chorobowego) – dobrowolne, często przez pracodawcę

Potrącenia z wynagrodzenia: w zależności od wysokości pensji ok. 13–18 % na ubezpieczenia społeczne

4. Podatek u źródła i obowiązek podatkowy

Podatek u źródła:

  • Odciągany bezpośrednio z wynagrodzenia (głównie u obcokrajowców bez pozwolenia C)
  • Wysokość zależna od dochodu, stanu cywilnego, dzieci
  • Pracodawca przekazuje podatek co miesiąc

Obowiązek podatkowy:

  • Wszystkie osoby zamieszkałe w Szwajcarii są zobowiązane do płacenia podatków
  • Coroczne składanie deklaracji podatkowej (z wyjątkiem osób objętych podatkiem u źródła)
  • Kanton pobiera różne stawki podatkowe
  • Możliwość odliczeń, np. koszty zawodowe, składki na ubezpieczenie zdrowotne, filar 3a

5. Kultura pracy i typowe oczekiwania

Szwajcarska kultura pracy charakteryzuje się:

  • Punktualnością i niezawodnością
  • Rzeczowością i profesjonalizmem
  • Powściągliwością w komunikacji (niezbyt bezpośrednia, ale jasna)
  • Wysokimi wymaganiami jakościowymi
  • Umiejętnością pracy zespołowej i samodzielnością

Typowe oczekiwania wobec pracowników:

  • Samodzielna praca
  • Dyskrecja i szacunek
  • Poprawne zachowanie w miejscu pracy
  • Przestrzeganie przepisów i terminów
  • Uprzejme, ale nienachalnie zachowanie